طرحواره ها سازه های شناختی هستند که به عنوان چارچوب های ذهنی عمل می کنند و به ما کمک می کنند تا ما را در دنیای (اجتماعی) خود تفسیر و هدایت کنند.
طرحواره ها به ما این امکان را می دهند که بدون تلاش یا بار شناختی تصمیمات سریع و در چند ثانیه بگیریم.
در یک موقعیت جدید، اگر طرحواره مناسبی نداشته باشیم، ممکن است بیش از حد تعمیم داده و از ساختار یا کلیشه های ناقص طرحواره استفاده کنیم.
اخیراً، من در مورد سوگیری ناخودآگاه تعداد ی دوره‌های پست کردم که نمی‌توانند به وضوح متنی را در آموزش بیان کنند یا بر آن تأکید کنند و اینکه بدون چنین وضوحی، چنین ابتکاراتی ممکن است موفق نباشند. من بازخورد جالبی در مورد بحث طرحواره ها و سؤالات در مورد نحوه ارتباط آنها با سوگیری های مرتبط و برخی از نتایج منفی آنها دریافت کردم. بحث را در این پست ادامه می دهم.
طرحواره ها سازه های شناختی هستند که به عنوان چارچوب های ذهنی عمل می کنند و به ما کمک می کنند تا ما را در دنیای (اجتماعی) خود تفسیر و هدایت کنند. همانطور که در آن پست قبلی اشاره کردم، طرحوارهها چیز خوبی هستند: از نظر تکاملی سودمند هستند – به ما اجازه می‌دهند بدون تلاش یا بار شناختی تصمیم‌های سریع و در چند ثانیه بگیریم. با این حال، اگرچه قضاوت شهودی سریع، آسان و اغلب درست است، اما هنگام تصمیم گیری های مهم نباید به آن تکیه کرد. وقتی اشتباه است، اغلب بسیار اشتباه است. هنگامی که به تصمیمات خود اهمیت می دهیم، متفکران انتقادی باید درگیر قضاوت انعکاسی شوند (دوایر، 2017).
طرحوارهها به روش‌های مختلف ظاهر می‌شوند (ارائه پروتکل‌هایی برای عملکرد مناسب متنی و سرنخ‌هایی برای اینکه چه چیزی را پیش‌بینی کنیم؛ چگونه از اشیاء و مکانیسم‌ها استفاده یا کار کنیم؛ چگونه افراد را درگیر کنیم – چه کسی و برای چه هدفی؛ حتی چگونه تصورات خود را مفهوم‌سازی کنیم). هر چیزی که با آن روبرو می شویم در طرحواره ای شخصی سازی شده قرار می گیرد.
اگر با موقعیت بدیعی روبرو هستیم و طرحواره مناسبی نداریم، اغلب از طرحواره ای از پیش موجود استفاده می کنیم و آن را با سناریو، شخص، مکان یا چیز بدیع در تلاش برای ساختن طرحی جدید تطبیق می دهیم. چنین تطبیقی دلالت بر ناقص بودن دارد، و بنابراین، ما اغلب شکاف‌ها را با اطلاعات بیش از حد تعمیم‌یافته پر می‌کنیم، و چیزی که از آن استفاده می‌کنیم نوعی طرحواره است که به عنوان کلیشه شناخته می‌شود
یک کلیشه، که اغلب با سوگیری ضمنی یا ناخودآگاه همراه است، نتیجه ساخت طرحواره ناقص است. یعنی به‌جای داشتن یک طرحواره کاملاً شکل‌یافته، به چیزهای کمی که می‌دانیم و یا فکر می‌کنیم در مورد موقعیت می‌دانیم تکیه می‌کنیم و از آن به عنوان مبنایی برای تصمیم‌گیری استفاده می‌کنیم.
مسئله در اینجا نهفته است، اگر نتیجه‌گیری که فرد می‌گیرد دارای اهمیت یا تأثیر است (مثلاً برای خود یا شخص دیگری)، باید از استفاده از فرآیندهای شناختی شهودی مانند طرحوارهها و کلیشه‌ها به صورت مجزا اجتناب کرد. و اطمینان حاصل کنید که آنها قضاوت بازتابی را اعمال می کنند. دلیل دیگر مفهوم منفی این است که آنها می توانند در برابر اطلاعات جدید مقاوم باشند، به این معنی که حتی زمانی که اطلاعاتی ارائه می شود که می تواند ساختار طرحواره فرد را برای یک موضوع خاص بهبود بخشد، اگر شخصی روی سیستم اعتقادی کلیشه ای خود "سرمایه گذاری" کرده باشد، آسان نیست. برای تغییر آن
وقتی کلیشه ای داریم که در برابر اطلاعات جدید مقاوم است، احتمال تعصب بیشتر می شود. همانطور که قبلاً بحث کردیم، کاربرد کلیشه‌ها تعصب است - قضاوتی بر اساس برخی فکرها یا باورها در مورد ویژگی‌های یک فرد، گروه، مکان، موقعیت، یا چیزی.
به عبارت ساده تر، کلیشه یک قطعه اطلاعات است (چه درست باشد چه نادرست)، و پیش داوری استفاده از آن اطلاعات برای قضاوت، تصمیم، نتیجه گیری (بدون اطمینان در مورد صحت اطلاعات) است. تعصب شبیه به سوگیری ضمنی است که اولی به یک پیش داوری اشاره دارد و دومی به انتساب پیش انعکاسی اشاره دارد. مشابه، درست است؟
تصور رایج از تعصب عبارت است از بیزاری از یک فرد یا گروه بر اساس برخی باورهای منفی درباره آنها. باز هم، تعصب به دلیل ارتباط آن با نژادپرستی، تبعیض جنسی، و سایر اشکال تبعیض - که تعصب می تواند به آن منجر شود، بار منفی دارد.
اگرچه این پدیده به طور قطع وجود دارد، اما توصیف کاملی از این اصطلاح نیست. از سوی دیگر، پیش داوری اغلب می تواند یک مایل مثبت داشته باشد. برای مثال، ما افراد جذاب‌تر را سالم‌تر، باهوش‌تر، موفق‌تر و غیره می‌دانیم. (دیون و همکاران، 1972). ما خیلی چیزها را در زندگی روزمره خود پیش داوری می کنیم. "آن غذا منزجر کننده به نظر می رسد." "فکر نمی کنم بتوانم از آن حصار پرش کنم."
تعصب شما در این سناریوها مفید است - شما غذای بد نمی خواهید، بنابراین جای دیگری می خورید. شما نمی خواهید بیفتید، بنابراین در اطراف حصار قدم می زنید. علیرغم تمایل مثبت یا منفی که ممکن است با یک پیش داوری همراه باشد، به این معنی نیست که درست است، و این در واقع باید دلیل اصلی باشد که هنگام تصمیم گیری های مهم به آنها اعتماد نکنیم.
البته، به دلیل طرح‌واره‌های ناقص، پیش‌داوری‌ها اغلب با سوگیری‌ها منطبق می‌شوند، که اساساً به ترجیحات یک فرد خلاصه می‌شود (برای مثال، در این موقعیت از پیش قضاوت‌شده، من این نتیجه را فرض کرده‌ام؛ و چون این نتیجه را دوست ندارم، من خودم را از وضعیت خارج خواهم کرد). ما همیشه از چیزها و موقعیت‌های آشنا و همچنین خودمان یا افرادی مانند خودمان طرفداری می‌کنیم و در مقابل تعصبات درون گروهی در مقابل تعصبات برون گروهی مقاومت می‌کنیم. تشخیص این نکته کلیدی است، و انصافاً، این نکته در اکثر دوره های آموزشی تعصب ناخودآگاه است.
مهم نیست چقدر بیدار هستید کلیشه ها و پیشداوری ها شناخت هایی هستند که همه ما آنها را پردازش می کنیم. این که آیا به این فرآیندها اجازه می دهید تا تصمیم گیری و اقدامات "مهم" را هدایت کنند یا نه. اگر این کار را انجام دهید، احتمال بیشتری وجود دارد که در مرحله‌ای به شیوه‌ای تبعیض‌آمیز رفتار کنید یا خواهید کرد (یعنی یک رفتار منفی غیرقابل توجیه نسبت به یک شخص، گروه، مکان یا چیز، اغلب در پرتو تفکر کلیشه‌ای یا تعصب‌آمیز). البته شدت چنین رفتارهایی متفاوت خواهد بود - اما این بحثی دیگر است. با این وجود، کلیشه ها و تعصبات لزوما چیز بدی نیستند. با این حال، مطمئناً می توانند منجر به چیزهای بد شوند.
در پست قبلی خود در مورد سوگیری ناخودآگاه، اشاره کردم که مشکل آموزش آن این است که ساده سازی بیش از حد مفاهیم می تواند به طور بالقوه تفسیر نادرست پیام های اصلی را تسهیل کند. هدف از این پیگیری، تشریح برخی از مفاهیم کلیدی مرتبط و تسهیل شفافیت بوده است. با آن، حال زمینه طرحواره ها، کلیشه ها و پیش داوری ها کلیدی در فرآیند تصمیم گیری است.
