تحلیل روانشناسی خیانت در روابط عاطفی و زناشویی
خیانت یکی از چالش‌برانگیزترین، پیچیده‌ترین و در عین حال شایع‌ترین مشکلات روابط عاطفی و زناشویی است. بسیاری افراد بعد از تجربه خیانت، دچار شوک، خشم، بی‌اعتمادی و آسیب روانی می‌شوند. اما واقعاً در ذهن و دنیای درونی فرد خیانتکار چه می‌گذرد؟ چرا برخی افراد با وجود داشتن رابطه یا زندگی خوب، دست به خیانت می‌زنند؟ روانشناسی خیانت به ما کمک می‌کند موضوع را فراتر از قضاوت، ریشه‌یابی کنیم تا هم پیشگیری و هم ترمیم آن ممکن شود.
دلایل روانشناختی رفتار خیانت‌آمیز
۱. نارضایتی عاطفی یا جنسی
یکی از مهم‌ترین دلایل خیانت، نارضایتی از رابطه فعلی است؛ ممکن است فرد دچار کمبود توجه، محبت، درک یا صمیمیت عاطفی یا جسمی باشد. وقتی این نیازها به طور سالم پاسخ داده نمی‌شود، احتمال دارد فرد به دنبال رفع آن‌ها خارج از رابطه برود.
۲. پایین بودن مهارت‌های ارتباطی
خیانت گاهی نشانه ضعف در مهارت ارتباط سالم، ناتوانی در حل تعارض، یا حتی ترس از مواجهه با مشکلات و بیان نیازهاست.
۳. هیجان خواهی و تنوع طلبی
برخی افراد به خاطر ویژگی‌های شخصیتی (مثل هیجان‌طلبی، نیاز به احساس تازگی یا تمایل به تجربه‌های متفاوت) به سمت خیانت کشیده می‌شوند. برای این افراد تعهد طولانی‌مدت سخت‌تر است.
۴. عزت نفس پایین و نیاز به تأیید
خیانت می‌تواند راهی باشد برای جلب توجه، اثبات جذابیت یا کسب قدرت و کنترل بیشتر. فردی که عزت نفس پایین دارد، با خیانت به طور ناخودآگاه دنبال تأیید و احساس ارزشمندی می‌گردد.
۵. تجربه خیانت در کودکی یا گذشته
گاهی افرادی که در کودکی شاهد خیانت والدین یا تجربه بی‌وفایی در روابط قبلی بوده‌اند، ناخودآگاه این الگو را تکرار می‌کنند یا درباره تعهد احساس ناامنی دارند.
۶. فرهنگ، باورها و فرصت‌های خیانت
جامعه و ارزش‌ها، نقش مهمی در وقوع یا جلوگیری از خیانت دارند. در برخی فرهنگ‌ها خیانت عادی‌سازی می‌شود یا ابزار قدرت و موفقیت تلقی می‌گردد. همچنین در محیط‌هایی که فرصت خیانت (مثلا در محیط کار یا فضای مجازی) فراهم‌تر است، احتمال آن بیشتر می‌شود.
نشانه‌های پنهان خیانت
- تغییر ناگهانی در رفتار و علاقه‌مندی‌ها
- مخفی‌کاری با گوشی و شبکه‌های اجتماعی
- کاهش صمیمیت عاطفی یا جنسی
- پرخاشگری یا دفاع افراطی
- وقت گذرانی بیش از حد بیرون از خانه
- مقایسه کردن مکرر همسر/پارتنر با دیگران
پیامدهای روانی و عاطفی خیانت
- خیانت تقریباً همیشه باعث بی‌اعتمادی، احساس ناامنی، کاهش عزت نفس، اضطراب و افسردگی هم در فرد خیانت دیده و هم در خود فرد خیانتکار می‌شود. آسیب به بنیان خانواده، بحران هویت فردی و گسست در روابط اجتماعی نیز از پیامدهای رایج آن است.* فیلم زیر سقف دودی گدری دارد به این مطب پیشنهاد می کنم این فیلم که به تهیه کنندگی پوران درخشنده در سال ساخته شده ببنید.
آیا می‌توان از خیانت پیشگیری یا آن را درمان کرد؟
کاملاً ممکن است! پیشگیری و درمان خیانت نیازمند ساختن ارتباطی مبتنی بر صداقت، اعتماد، پذیرش، گفت‌وگوی موثر و توجه به نیازهای متقابل است.
کمک گرفتن از تراپیست و مشاوره زوجین به شما این امکان را می‌دهد تا ریشه‌های خیانت را بشناسید، با احساسات و زخم‌های قدیمی روبه‌رو شوید و اگر تصمیم به بازسازی رابطه دارید، سالم‌تر و آگاهانه‌تر عمل کنید.
پس از متوجه شدن خیانت چه کنیم؟ راهکارهای روانشناسی اولیه
۱. اجازه دهید احساساتتان را تجربه کنید
طبیعی است که بعد از فهمیدن خیانت، دچار شوک، خشم، غم یا حتی بی‌اعتمادی مطلق شوید. سرکوب احساسات، روند التیام را کند می‌کند. به خودتان حق بدهید که احساسات متفاوت را تجربه کنید.
۲. تصمیم عجولانه نگیرید
در اوج بحران، تصمیم برای جدایی یا انتقام‌گیری معمولاً از روی احساسات شدید است و ممکن است بعداً پشیمان شوید. به خودتان زمان بدهید تا آرام‌تر و منطقی‌تر فکر کنید.
- دنبال مقصر نگردید، دنبال راه‌حل باشید
تحقیر، تهدید، یا پیگیری بیش از حد فقط زخم‌ها را عمیق‌تر می‌کند. سعی کنید منصفانه به گذشته و دلایل وقوع خیانت نگاه کنید. گاهی هر دو نفر در مشکلات رابطه نقش داشته‌اند.
- حرف بزنید و حقیقت را بخواهید
اگر انرژی کافی دارید، گفت‌وگو کنید و واقعیت ماجرا را از همسر یا پارتنرتان بپرسید. شنیدن مستقیم، به شما درک بهتری می‌دهد؛ حتی اگر شنیدن حقیقت دردناک باشد.
- از حمایت حرفه‌ای استفاده کنید
مشاوره با یک روانشناس یا تراپیست مجرب می‌تواند به شما برای مدیریت احساسات، تصمیم‌گیری منطقی، ترمیم عزت نفس و بازسازی یا پایان رابطه کمک کند.
- خودمراقبتی را جدی بگیرید
در این دوران پرتنش، مراقبت از سلامت جسم و روان خود را فراموش نکنید. خواب کافی، تغذیه سالم، پیاده‌روی یا ملاقات با دوستان صمیمی می‌تواند به ترمیم روان شما کمک کند.
به یاد داشته باشید، خیانت پایان همه چیز نیست؛ بلکه فرصتی برای شناخت عمیق‌تر خود، مرزها و نیازهایتان است. اگر برای بازسازی رابطه یا بهبود حال خود آماده‌اید، حتماً از خدمات مشاوره و تراپی تخصصی ما بهره‌مند شوید.
