شایستگی، دانش، مهارت، توانایی، یا مشخصه دیگر (مثل خصلت، ذهنیت یا رویکرد) است که کمک میکند فرد به نتایج مطلوب در شغل خود دست یابد. سازمان بین المللی استاندارد نیز در تازه ترین نسخه ISO10015-2019 که در راستای تحقق افزایش کیفیت آموزش تنظیم شده است، به جای عبارت «آموزش» از مفهوم «شایستگی» استفاده کرده است.
شایستگی یک ویژگی به نسبت عمیق و پایدار شخصیت فرد است که با معیاری مرجع برای عملکرد مؤثر و/یا عالی در یک شغل، رابطه علّی دارد. شایستگیها را بسته به معیار عملکردی که پیشبینی میکنند، میتوان به دو دسته تقسیم کرد: حداقلی یا آستانه ای (threshold) و متمایزکننده یا اساسی (Core). شایستگیهای حداقلی، ویژگیهاییست که هر کسی برای ورود به سازمان و عملکرد مؤثر (و حداقلی) در یک شغل نیاز دارد. شایستگی متمایزکننده، معیارهایی هستند که افراد عالی را از متوسط جدا میکنند.در این راستا مؤسسه ی جهانی هی گروپ دیکشنری شایستگی ها را که شامل 4 شایستگی آستانه ای و 15 شایستگی اساسی است ارائه نموده است. شایستگی نوعی نگرش سیستمی به کارکنان است که همه صفات، ویژگیها، مهارتها و نگرشهای مرتبط با اثربخشی در انجام وظایف و مسئولیتها را شامل میشود. همچنین، شایستگی بیانگر این است که افراد چگونه باید وظیفه خود را انجام دهند یا در شرایط خاص چگونه واکنش نشان داده یا رفتار کنند. از تعاریف مربوط به شایستگی، چنین برمی آید که شایستگی تمام چیزهایی را در برمی گیرد که به گونهای مستقیم یا غیر مستقیم بر روی عملکرد شغلی تأثیر داشته باشد.
سطوح شایستگی
شایستگی را میتوان در سه سطح فردی، سازمانی و راهبری دستهبندی کرد.
- سطح فردی
شامل دانش و مهارتهای بالقوه، ظرفیتها (قابلیتها) و صلاحیتهای کارکنان. - سطوح سازمانی
شامل روش ویژه سازمان در ترکیب منابع گوناگون. به عبارت دیگر، شایستگی شامل ترکیب متقابل دانش و مهارتهای کارکنان با دیگر منابع سازمان، مانند دانش سیستمها، امورجاری، رویهها و تولیدات فناورانه است. - سطح راهبردی
ایجاد و حفظ برتری رقابتآمیز، از راه ترکیب خاصی از دانش، مهارتها، ساختارها، راهبردها و فرایندها است